Εργαστήριο με θέμα τον ρόλο των χρηματοδοτικών εργαλείων (financial instruments -FIs) στο περιφερειακό οικοσύστημα και την εδαφική συνοχή πραγματοποιήθηκε κατά τη διάρκεια της Ευρωπαϊκής Εβδομάδας Περιφερειών και Πόλεων την Πέμπτη, 10 Οκτωβρίου στο Συνεδριακό Κέντρο Βρυξελλών (Brussels Convention Centre). Η σύνοδος οργανώθηκε ως μία κοινή προσπάθεια των Startup Europe Regions Network (SERN) και του Ευρωπαϊκού Δικτύου Παρακολούθησης για την εδαφική ανάπτυξη και συνοχή, ESPON.
Οι προτάσεις πολιτικής για την περίοδο 2021-27 προβλέπουν τα ενδιάμεσα χρηματοδοτικά εργαλεία να διαδραματίζουν έναν σημαντικό ρόλο για την πολιτική συνοχή και να αναμορφώνουν σημαντικά τα χρηματοδοτικά μέσα της ΕΕ. Με βάση τα ερευνητικά αποτελέσματα πρόσφατης μελέτης της ESPON, στο εργαστήριο διερευνήθηκε ο τρόπος με τον οποίο τα χρηματοδοτικά εργαλεία των Ευρωπαϊκών διαρθρωτικών και επενδυτικών ταμείων (European structural and investment funds-ESIF) μπορούν να συμβάλουν στη συνοχή. Το εργαστήριο παρουσίασε επίσης τα αποτελέσματα του διαπεριφερειακού έργου “Χρηματοοικονομικά μέσα καινοτομίας (Innova-FI)” και δύο μελέτες περιπτώσεων ως συγκεκριμένα παραδείγματα για την απεικόνιση της επιρροής του έργου.
Ο συντονιστής του εργαστηρίου, Lorenzo Palego (t33, IT) έκανε μια εισαγωγή σχετικά με την προσέλκυση ιδιωτικής χρηματοδότησης και εμπειρογνωμοσύνης και τόνισε τη σημασία της ανάλυσης του τρόπου προσαρμογής των χρηματοδοτικών εργαλείων σε συγκεκριμένες περιφερειακές απαιτήσεις, όπως αυτές εμφανίστηκαν μέσα από παρουσιάσεις τεσσάρων εμπειρογνωμόνων:
- Alexandre Almeida (National Innovation Agency of Portugal, PT)
- Inga Beiliuniene, (Investment and Business Guarantees, LT)
- Jonathan Denness, (DG REGIO, BE)
- Fiona Wishlade, (University of Strathclyde, UK)
Μελέτη: Η αξία των πολιτικών εδαφικής συνοχής
Η Fiona Wishdale παρουσίασε τα αποτελέσματα μελέτης διερεύνησης της προστιθέμενης αξίας των πολιτικών εδαφικής συνοχής που πραγματοποιήθηκε από το Πανεπιστήμιο του Strathclyde εκ μέρους της ESPON. Η μελέτη, βασισμένη σε δεδομένα της περιόδου 2007-2013, παρουσίασε συνολικές επενδύσεις σε χρηματοδοτικά εργαλεία της τάξης των 15 δις ευρώ σε όλη την Ευρώπη. Ο στόχος ήταν η καλύτερη κατανόηση του τρόπου κατανομής των κονδυλίων σε περιφερειακό επίπεδο.
Ο προσανατολισμός των κυβερνήσεων των αντίστοιχων χωρών αποδείχθηκε βασικός καθοδηγητής στην επιλογή χρηματοδοτικών εργαλείων, καθώς τα εργαλεία εγγυοδοτήσεων (guarantees) και κεφαλαιακών ενισχύσεων (equities) ήταν υψηλότερα στις συγκεκριμένες χώρες και οι δανειοδοτήσεις περισσότερο διαδεδομένες. Η συνολική μελέτη έδειξε ότι ο τομέας των επιχειρήσεων αντιπροσωπεύει το 86% όλων των επενδύσεων σε χρηματοδοτικά εργαλεία.
Τα αποτελέσματα επίσης ανέδειξαν ότι δεν υπάρχει ένα συνεκτικό εδαφικό πρότυπο αναφορικά με τη χρήση των χρηματοδοτικών εργαλείων των Ευρωπαϊκών Διαρθρωτικών και Επενδυτικών Ταμείων, καθώς αυτό εξαρτάται από το εγχώριο εσωτερικό πλαίσιο κουλτούρας, εμπειρίας και διαχειριστικής ικανότητας. Τελικά, το ζήτημα της πολιτικής συνοχής μπορεί να τεθεί με δύο τρόπους: Είναι πολύ μικρό για να αξίζει την οποιαδήποτε προσπάθεια ή είναι τόσο μικρό που θα πρέπει να το κάνουμε να αξίζει προσπάθειας;
Όπως και να έχει, οι ρυθμιστικές απαιτήσεις δεν πρέπει να υπονομεύουν τους στόχους πολιτικής και είναι απαραίτητο να υλοποιούν αξιολογήσεις προκειμένου να αναγνωριστούν οι ανάγκες της προσφοράς και της ζήτησης, εστιάζοντας σε περιφερειακό επίπεδο.
Innova–FI: Χρηματοδοτικά Εργαλεία Καινοτομίας
Ο Alexandre Almeida έκανε μία επισκόπηση των δραστηριοτήτων και των αποτελεσμάτων που έχουν επιτευχθεί μέχρι και σήμερα κατά τη διάρκεια του πρώτου χρόνου υλοποίησης του έργου Innova-FI. Τα χρηματοδοτικά εργαλεία είναι σημαντικά στοιχεία για την εφαρμογή πολιτικών καινοτομίας και κυρίως για την προώθηση της σκιαγράφησης νέων πεδίων ή καινοτόμων επιχειρήσεων. Επίσης, όσο τα χρηματοδοτικά εργαλεία χρήζουν αναγνώρισης, διαφορετικές περιοχές παρουσιάζουν και διαφορετικά επίπεδα εφαρμογής. Ως εκ τούτου, ο στόχος του Innova-FI είναι η συλλογική εργασία για την καλύτερη κατανόηση του πλαισίου αναφοράς και η σύσταση διασυνοριακών συνεργασιών, προκειμένου να δημιουργηθεί ένα αρμονικό περιβάλλον του συστήματος των χρηματοδοτικών εργαλείων.
Για την επίτευξη αυτού, το Innova-FI ανέπτυξε ένα εργαλείο χαρτογράφησης με στόχο την ανάλυση και αναγνώριση σε περιφερειακό επίπεδο.
Συνολικά, το έργο περιλαμβάνει 8 εταίρους από 8 χώρες, ένας εκ των οποίων με έδρα την Πορτογαλία, μία χώρα που έχει υποστεί οικονομικό μετασχηματισμό τα τελευταία χρόνια. Τα Επιχειρηματικά Κεφάλαια της Πορτογαλίας έχουν ως στόχο την στήριξη επιχειρήσεων έντασης νέας τεχνολογίας με επενδύσεις πριν και κατά τη διάρκεια του σταδίου ‘σποράς’ (pre-seed and seed investments) και να δημιουργήσει τέσσερα ταμεία χρηματοδότησης για τους τομείς ψηφιακής τεχνολογίας, μηχανικής και μεταποίησης, βιοεπιστημών και τουρισμού.
Invega: Έργα χρηματοοικονομικής βιωσιμότητας
Η Inga Beiliuniene παρουσίασε στοιχεία για την αγορά της Λιθουανίας και το έργο της Invega, ένα ταμείο κεφαλαίων, το οποίο διαχειρίζεται περισσότερα από 30 εργαλεία και επένδυσε σε περισσότερα από 700 εκατομμύρια ευρώ κατά τα 18 χρόνια λειτουργίας του. Το Invega επικεντρώνεται στους κλάδους Internet of Things-IoT, Artificial Intelligence-AI, Software as a service-SaaS, της υγειονομικής περίθαλψης, της φωτονικής, της ρομποτικής, της ενεργειακής απόδοσης και της χρηματοοικονομικής τεχνολογίας. Η Beiliuniene ανέφερε επίσης την επιτυχία του Ταμείου για την καινοτομία της Βαλτικής (Baltic Innovation Fund), το οποίο σημείωσε αύξηση 43% και συγκέντρωσε 435 εκατ. Ευρώ.
Το μέλλον των Χρηματοοικονομικών Εργαλείων
Στο τέλος του εργαστηρίου, ο Jonathan Denness μίλησε για το μέλλον των FIs, δεδομένου ότι η πρόταση κανονισμού για τις κοινές διατάξεις (Common Provisions Regulation-CPR) για την περίοδο 2021-2027 εισάγει μέτρα απλούστευσης για την παροχή κινήτρων και την αύξηση της χρήσης χρηματοπιστωτικών εργαλείων μέσω εξορθολογισμού και επικαιροποίησης των διατάξεων με στόχο την εξασφάλιση καλύτερης και ευκολότερης υλοποίησης, καθώς και ταχύτερης ρύθμισης. Ο CPR ρυθμίζει επίσης το καθεστώς συνεισφοράς στο πρόγραμμα InvestEU.
Συστάσεις
Συνοψίζοντας, η ομάδα εμπειρογνωμόνων συμφώνησε ότι είναι απαραίτητα τα παρακάτω:
- Η προσαρμογή των χρηματοοικονομικών προϊόντων σε τοπικό πλαίσιο.
- H ανάπτυξη εμπιστοσύνης και καλών σχέσεων συνεργασίας με τους ενδιάμεσους χρηματοδοτικούς φορείς.
- Η διατήρηση ευελιξίας προκειμένου να επιτυγχάνεται η προσαρμογή στις μεταβαλλόμενες συνθήκες.
Περισσότερες πληροφορίες για το Περιφερειακό Παρατηρητήριο για τη Χρηματοδότηση της Καινοτομίας, μπορείτε να βρείτε εδώ.
Ακολουθήστε μας στο Facebook και στο Twitter @Innova_FI.
Περισσότερες πληροφορίες για του έργο, μπορείτε να βρείτε στην επίσημη ιστοσελίδα του Innova-FI.
Μπορείτε να μαθαίνετε τα νέα του έργου στο: https://www.interregeurope.eu/innova–fi/news/.